شوره سر از بیماری های مزمن شایع پوست سر است که با ورقه ورقه شدن پوست روی پوست سر مشخص می شود. اگر چه این مشکل مسری نیست و به ندرت شدید است، باعث خجالت فرد می شود و درمان شوره سر دشوار است. خوشبختانه این مشکل را عموما می توان کنترل کرد. موارد خفیف شوره ی سر تنها به شست و شوی روزانه با یک ماده تمیزکننده ملایم نیاز دارند. موارد شدید آن اغلب به شامپوهای داروئی جواب می دهند.
علائم
تشخیص علائم شوره سر برای بسیاری از نوجوانان و بزرگسالان کار ساده ای است، ورقه های چرب و سفید رنگ پوست مرده که روی مو و شانه ها ظاهر می شوند و احتمالا احساس خارش پوست سر. این بیماری در طول فصول پاییز و زمستان، وقتی که گرمای داخل خانه در خشکی پوست نقش دارد تشدید پیدا می کند و در طول تابستان این بیماری بهبود پیدا می کند. نوعی از شوره سر که کلاه گهواره نام دارد که نوزادان را تحت تاثیر قرار می دهد. این اختلال که باعث پولک پولک شدن پوست سر می شود بیشتر در بین نوزادان تازه به دنیا آمده شایع است، اما در هر زمانی در طول دوره کودکی اتفاق می افتد.اگر چه این نوع شوره سر باعث نگرانی والدین می شود اما خطرناک نیست و معمولا به خودی خود و وقتی نوزاد سه ساله شد از بین می رود.
علائم دیگر این مشکل شامل موارد زیر می شود :
۱- پوست ورقه ورقه و خشکی که در آب و هوای سرد اوضاح وخیم تری پیدا می کند
۲- خشکی پوست در ناحیه صورت، پیشانی، گوش یا ابرو
۳- پوست ورقه ورقه در سینه یا قسمت های مودار دیگر بدن
۴- نواحی چرب در پوست سر چرب یا قسمت های دیگر بدن
۵- قرمزی خفیف در نواحی تحت تاثیر
۶- ریزش موی موقتی
علل شوره سر
شوره سر به دلایل مختلفی از قبیل تغذیه نادرست ، هیجان و نگرانی و استرس ، هوای گرم و مرطوب ، یا سرد و خشک ، ، پوست چرب ، تعریق زیاد ، عدم تعادل هورمونها بخصوص آندروژنها ، مصرف بی رویه مواد آرایشی مو و عدم رعایت نظافت مو (شامپو نزدن مرتب ، عدم شست و شوی کافی سر متعاقب استفاده از شامپو و یا باقی ماندن بقایای صابون در پوست سر) ظاهر می شود. همچنین شوره علت میکروارگانیسمی و نیز قارچی داشته و همچنین عوامل ذکر شده در بالا ، در ایجاد شوره سر موثرند.
رابطه شوره سر و قارچ
از قدیم ، دانشمندان عقیده داشتند پوسته های ریز روی سر یا همان شوره ها توسط قارچ کوچکی که روی پوست سر رشد می کند، ایجاد می شوند. امروزه ، وجود چنین قارچ هایی اثبات شده است. التهاب پوست هم نکته ای مهم است. قارچها ابتدا روی پوست سر ساکن می شوند و بعد روی چربی موجود بر پوست سر. آنها این چربی ها را به اسیدهای چرب دلخواه خودشان تجزیه می کنند و حتی موادی را که مانع و مزاحم رشد آنهاست از بین می برند. این التهاب باعث می شود سلول های پوست سر سریعتر تقسیم شوند و بعد از آن ، محیط مناسبی برای رشد قارچها فراهم شود. همه اینها دست به دست هم می دهند و باعث تقسیم سریع تر سلول های پوست سر و در نتیجه ایجاد شوره سر می شوند. هنوز هم کسی نمی داند علت چند میلیون پوسته سر که هر روزه روی لباس افراد مختلف می ریزد چیست. دو گونه از قارچ ها هستند که باعث شوره سر می شوند: مالاسزیا وستریکتا و مالاسزیا گلوبوسا. تنها علتی که باعث شده است همه فکر کنند مالاسزیا فورفور عامل شوره سر است ، این است که این قارچ روی محیطهای کشت رشد می کند. اما دوگونه دیگر ، حساستر از آن هستند که روی چربی های حیوانات یا گیاهی رشد کنند و برای رشد ، حتما نیاز به چربی پوست انسان دارند. در حال حاضر ، فقط قارچها مسوول ایجاد شوره سر به حساب نمی آیند.
بیماری های پوستی
بیماری های پوستی دیگر همراه شوره علت شوره سر ، التهاب پوست سر است و بیماری هایی همچون اگزما پوسته ریزی شدیدی در پوست سر بوجود می آورند و گاهی بیماری های عفونی مثل زرد زخم و شپش سر یا پدیکولوز به صورت پوسته در سر ظاهر می شوند. سایر اختلالات پوستی از جمله درماتیت سبوروئیک و درماتیت آتوپیک ، دندروف( زمان بلوغ ) ، روزاسه ، آکنه ، پسوریازیس ، چاقی ، بیماری پارکینسون ، استفاده از لوسین های خشک کننده حاوی الکل و بیماری ایدز از بیماری هایی هستند که باعث شوره شدید سر می شوند. درمان شوره و پیشگیری نمی توان از آن پیشگیری قطعی بعمل آورد. اما برای به حداقل رساندن شدت یا دفعات شعله ور شدن بیماری می توانیم از روشهای زیر استفاده کنیم.
درمان ساده و غیر دارویی
درمان ساده و غیر دارویی برس زدن مرتب موها در درمان شوره سر اهمیت زیادی دارد زیرا سبب می شود که جریان خون سریعتر شود و سلول ها تغذیه شوند. هر شب پیش از رفتن به رختخواب با یک برس مویی ، موهای خود را از جهات مختلف برس بزنید، به طوری که در حدود صدبار برس روی سرتان حرکت کند و در تمام نقاط خون را به جریان بیندازد. شانه کردن مرتب موها بویژه در هوای آزاد و تمیز تاثیر بسیاری در درمان شوره سر دارد. زیرا این کار موجب افزایش جریان خون و سلولهای بافت پوست سر می شود. روزانه یک بار سر خود را به خوبی شامپو کنید. طریقه شستن سر با شامپو اهمیت بیشتری از نوع شامپو دارد. هنگام شامپو کردن ، پوسته ها را با ناخن هایتان سست کنید و سرتان را حداقل ۵ دقیقه مالش دهید. برای تمیز کردن موها ، از شامپوی متناسب با جنس موهایتان استفاده کنید. می توانید به این شامپو بر حسب نوع موها مقداری مواد تقویت کننده گیاهی یا حیوانی بیفزایید.
رژیم غذایی
رژیم غذایی به گفته بعضی متخصصین علل اصلی شوره سر بر اثر بد غذایی است. درصورتی که شوره سر در اثر بدغذایی باشد رژیم غذایی مناسب برای آن توصیه می شود. پرهیز از خوردن چربی های حیوانی، پرهیز از زیاده روی در مصرف شیرینی ها ، شکلات ، آجیل ، غذاهای سرخ شده و پر ادویه سلامت را به موها باز می گرداند. برای کسانی که با مشکل شوره سر رو به رو هستند، خوردن سبزیها و میوه ها و مواد پروتئین دار به مقدار فراوان تجویز می شود. غذاهایی که ویتامین های ،A,E,Bو پروتئین به حد کافی دارند، از شوره سر جلوگیری می کنند.
درمان سنتی
درمان شوره به روش سنتی بهترین درمان طبیعی برای شوره سر آب سیب است. برای معالجه موهایتان را با آب سیب ماساژ دهید. اسیدهای طبیعی موجود در این میوه سلولهای مرده را از سر جدا می کند. پس از چند دقیقه سرتان را با شامپو بشویید. سرکه سیب همراه با آب گرم نیز می تواند به عنوان ضد شوره و ضد چربی عمل کند.
درمان به روش دارویی
درمان شوره به روش دارویی برای رفع شوره مختصر سر می توانید از شامپوهای طبی ضدشوره از جمله سلنیوم سولفید ، کتوکونازول ، پیریتنیوم زینک (پریتیون روی) و انواع شامپوهای پلی تار و شامپو های آنتی سپتیک مانند شامپو ستاولون و نیز لوسیون های نرم کننده پوست استفاده کنید. در موارد شدیدتر ، امکان دارد شامپوهای حاوی قطران یا کرم پوست سر حاوی کورتیزون تجویز شود. برای مالیدن دارو روی پوست سر ، موها را در قسمت کوچکی از سر هم باز کنید و پماد یا لوسیون را به خوبی روی پوست سر بمالید. این کار را در سایر نقاط مورد نظر تکرار کنید. در شوره شدید سر (با پوسته ریزی و دلمه) پماد ۵ درصد اسید سالیسیلیک مفید است.
عواقب شوره سر
عواقب بیماری شوره سر یکی از بیماریهای شایع مو است که یک بیماری مزمن است ، غالبا بیماری مدت ها خاموش باقی می ماند. در هنگام مرحله فعال بیماری ، علایم را می توان با درمان کنترل کرد. این بیماری باعث ریزش مو نمی شود و موی چرب و شوره نقشی در طاسی سر ندارند. ولی دست پاچگی و عدم احساس راحتی در برخوردهای اجتماعی و عفونت باکتریایی ثانویه در نواحی درگیر از عوارض آن هستند.
پیشگیری
حفظ بهداشت پوست و مو مانع از بوجود آمدن شوره سر می شود. در طول بروز شوره موی سر شست و شو منظم تر و بیشتر موی سر بسیار اهمیت دارد. شما می توانید از توصیه های مراقبت شخصی که در بالا اشاره شده را برای پیشگیری از بوجود آمدن شوره پوست سر مورد استفاده قرار دهید. شوره ی سر عارضه ی بسیار شایعی مخصوصا در بین نوجوانان و مردان می باشد. راه ها و روش های زیادی برای رفع و درمان شوره سر وجود دارد که می توانید آنها را انجام دهید. اگر با روش های ذکر شده در مقاله موفق به درمان شوره ی سر نشدید یا مبتلا به شوره موی سر شدید هستید بهتر از برای بکار بستن بهترین درمان قطعی شوره سر به پزشک مراجعه کنید.